Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің "Қазреставрация" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны 1972 жылғы 29 наурызда құрылды. Ұйым кейіннен "Казреставрация" тресі болып қайта құрылды. 1978-1989 жылдар аралығындағы кезеңде Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Қаулысы бойынша Қазақстанның әртүрлі облыстарында 22 реставрациялау шеберханасы ашылды, олар трест құрамына кірді және қуатты өндірістік базалары, Құрылыс техникасы, жабдықтары мен тетіктері болды. Нәтижесінде ескерткіштердің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстанда реставрациялаудың тұтас жүйесі құрылды.

Алайда, 1994-1996 жылдар елдің тарихи-мәдени мұрасы мен қалпына келтіру ұйымдары үшін ең қиын болды деп айтуға болады.21 қалпына келтіру шеберханасы жергілікті атқарушы органдардың қарамағына берілді және барлығы дерлік жекешелендіріліп, сатылды. Тек бір ғана ұйым Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігінің – Республикалық жөндеу-құрылыс және реставрациялау басқармасының қарамағында қалды. Кейіннен бұл ұйым "Қазреставрация" РМК болып қайта құрылды. 1997 жылдан бастап  күш-жігердің жұмсай отырып кәсіпорын сәтті дами бастады

Қызмет ету кезеңінде ғылыми зерттеулерде, ескерткіштерді практикалық қалпына келтіруді жобалауда үлкен тәжірибе жинақталды, қалпына келтіруші жұмысшылар, жобалаушы сәулетшілер және тарихи-мәдени мұраны қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы басқа да мамандар оқытылды және дайындалды.

Кәсіпорынның негізгі бағыты тарихи және мәдени ескерткіштерді жөндеу, реставрациялау, консервациялау, регенерациялау бойынша жұмыстарды орындау, ғылыми – зерттеу жұмыстарын жүргізу, ескерткіштерді "Жібек жолы" сериялық номинациясына енгізу үшін ғылыми құжаттаманы дайындау, ескерткіштерді басқару бойынша менеджмент-жоспарларды әзірлеу, қорғау аймақтарының жобаларын әзірлеу, ескерткіштер жинағын дайындау, жобалау және сметалық құжаттаманы жасау, Қазақстан Республикасында және шетелде монументалды ескерткіштерді орнату болып табылады. Тарих және мәдениет ескерткіштерін қалпына келтіру бойынша кәсіпорын қызметінің маңызды бағыты 2004-2011 жылдарға арналған "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасын іске асыруға қатысу болды. 

"Қазреставрация" РМК-ның Түркістан, Тараз, Қызылорда, Орал қалаларында бес мамандандырылған облыстық филиалы, Алматы қаласында ғылыми-зерттеу және жобалау филиалы бар.

1972 жылдан бастап кәсіпорын Қазақстан Республикасы бойынша 400-ден астам ескерткіштерді реставрациялады және сақтады. Тарих және мәдениет ескерткіштерін қалпына келтіру жұмыстары тек Қазақстанда ғана емес, Египет, Сирия және Моңғолия мемлекеттеріндегі қазақ халқының тарихымен тығыз байланысы бар нысандарында жүргізілді. Сонымен қатар, Ресейдің астанасы Мәскеуде орналасқан қазақтың бас жазушысы Абай Құнанбаевқа ескерткіш орнатылды.

Түркістан қаласының 1500 жылдық мерейтойына орай "Әзірет Сұлтан" мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі аумағындағы Шығыс моншасы, 19 ғасыр мешіті, Халуат, Рабия Сұлтан Бегім кесенесі және т. б. сияқты 20 ескерткіш реставрацияланды.

Ежелгі Тараздың 2000 жылдық мерейтойына орай "Ежелгі Тараз ескерткіштері" мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейінің аумағында "Айша бибі", "Қарахан", Шамансұр, Бабаджа Хатун және т. б. кесенелері орналасқан 10-ға жуық нысан пайдалануға берілді.

"Қазреставрация" РМК жұмыс істеген жылдары бүкіл Қазақстан бойынша мынадай объектілер бойынша қалпына келтіру жұмыстарын жүргізді: Арыстан баб кесенесі, Қожа Ахмет Ясауи және Рабиға сұлтан бегім кесенелері, Абай-Шәкәрім кешені, Аққойлы мешіт-медресесі, Тұрбат сәулет-ғибадат кешені, Айша Бибі және Бабаджа Хатун кесенелері, Ақыртас сарай кешені, Қарахан кесенесі, Ақтас мешіті, Айқожа кесенесі, "Қозы Көрпеш" кесенесі – Баян Сұлу, Шақпақ ата жартастағы жерасты мешіті, Қараман Ата қорымы, Шопан Ата жерасты көп камералы мешіті, Бекет Ата жартастағы мешіті, Сараман қос мұнарасы, Асан Ата, Абат Байтақ және Шоқай датқа кесенелері, Үш арал мешіт-медресесі, Жаркент мешіті және т. б.

Алматы қаласы бойынша кәсіпорын қызмет ету кезеңінде 15-тен астам объектіні (офицерлік жиналыс үйі, Асфандияров үйі, Верный гимназиясы, Баум үйі, кафедралды собор, "Қызыл таң" мата үйі ғимараты және т.б.) реставрациялады.

 

FaLang translation system by Faboba
Мы в социальных сетях